De basis van sensomotorisch spelen bij kinderen

De basis van sensomotorisch spelen bij kinderen

‘Sensomotorisch spelen’ is een term die ik al een aantal keren in mijn social media post heb genoemd. Ik vind dit namelijk een term die het beste omvat wat ik kinderen wil aanbieden. Ook is het een term die steeds belangrijker gevonden wordt. Er zijn nu steeds meer kinderopvangcentra die melden dat er nadruk wordt gelegd op sensomotorische ontwikkeling. Is dit een fenomeen van deze tijd of beginnen we ons idee van wat goed is voor de ontwikkeling van een kind om te gooien.

Wat is sensomotorisch spelen eigenlijk?

Om dat uit te leggen is het misschien is handig om te weten wat de term precies inhoudt. Wanneer ik Google raadpleeg, komen er al gelijk meerdere verklaringen die in meer of mindere mate allemaal hetzelfde zeggen. Het is het samenspel van de zintuigen met de bewegingen. Het is ook de manier van spelen waar kinderen het meeste van leren. Maar hoe weten we dit zo zeker?

Jean Piaget

De Zwitserse filosoof en ontwikkelingspyscholoog Piaget (1896-1980) was de eerste die met deze term kwam. Hij deed onderzoek naar de manier waarop kinderen hun kennis opdoen en ook verwerken (cognitieve ontwikkeling). Hij zag dat gedurende hun ontwikkeling de kinderen steeds meer kennis en begrip kregen van de wereld om zich heen en dit deden ze door waarneming, aandacht, geheugen, redeneren, probleem oplossen en taal en intelligentie. Hij concludeerde dat kinderen kennis opdoen door actief deel te nemen aan hun omgeving.

De volgende spreuk vind ik daar naadloos bij aansluiten

Vertel het mij en ik zal het vergeten, laat het me zien en misschien onthoud ik het wel, betrek mij erbij en ik zal het begrijpen.

Sensomotorische periode

Piaget is dit gaan uitdiepen en heeft toen de eerste twee jaren van een kind als de sensomotorische periode gedoopt. Hierin wordt vanzelfsprekend het meeste geleerd. Ze leren eten, rollen, kruipen, lopen, praten, herkennen enz. Ze willen de hele tijd vooruit. Ze hebben te maken met een intrinsieke motivatie en dat heeft weer te maken met hun omgeving. Ze zien iets en willen dat ook.

Er wordt ook wel eens gezegd dat kinderen als sponzen zijn. Ze nemen alles op. Dat is ook zo. Op deze manier leren ze hoe ze zich in hun wereld kunnen bewegen en wat hun rol daarin is. Daarvoor zetten ze hun zintuigen in en leren proeven, voelen, ruiken enz.

Dit is een natuurlijk proces dat voor elk kind hetzelfde is alleen elk in hun eigen tempo gebeurt.

Hoe kijken we tegenwoordig naar sensomotorisch spelen?

Maar waarom is opeens deze term veel gehoord? Eigenlijk denk ik dat de term nooit helemaal verdwenen is. Hij is alleen verwerkt in de verschillende theorieën die er zijn ontstaan omtrent opvoeding. Ik denk dat de meest bekend de antroposofische invalshoek is geweest. Rudolf Steiner (de grondlegger) was van mening dat een kind geholpen moest worden om in zijn lichaam te komen. Het is belangrijk dat een kind mag spelen en kan verkennen van het lijf allemaal wel en niet kan in zijn eigen tempo. Hij wordt dan langzaam eigenaar van zijn lichaam. Om dit te verstreken was het raadzaam om houten speelgoed met ronde vormen te hebben omdat die beter op het lichaam aansluiten dan het plastic speelgoed met felle kleuren.

Vandaag de dag

In een iets andere benaming wordt het nu steeds belangrijker gevonden dat kinderen in hun kracht staan. Dat er naar ze geluisterd wordt, hun signalen worden opgepikt ( natuurlijk ouderschap), dat ze de vrijheid hebben om hun eigen ontwikkeling vorm te geven (reggio emilia) en dat ze daarin zelfstandige individuen zijn die hun eigen weg bepalen (Montessori).

Maar uiteindelijk komt alles terug bij de ontwikkeling van een kind en hoe dat tot stand komt. Nou ben ik de blog begonnen met het woord spelen, want daar gaat het bij mij om. Wat is dan het sensomotorisch spelen?

Eigenlijk is dat nog steeds wat Rudolf Steiner wilde voor alle kinderen, dat ze spelenderwijs leerde wat hun lichaam kan en wat niet. Het is het samenspel van de zintuigen die hun informatie omzetten in bewegingen. En door daarop in te haken met speelgoed en activiteiten kun je het sensomotorische spel op gang brengen en leren de kinderen hun kennis te vergroten en te verwerken.

Voorbeelden voor thuis

Een speelgoed dat hier mooi op aansluit is Rubbabu. Ze ontwerpen auto’s, ballen, puzzels en spelletjes die allemaal zodanig zijn vormgegeven dat kinderen er goed mee kunnen spelen en tegelijkertijd mee ontwikkelen op het gebied van de zintuigen. In de winkel heb ik zowel auto’s als ballen te koop, die bijzonder geschikt zijn voor sensomotorisch spel.

Op de Pinterestpagina van de winkel deel ik zo nu en dan tips hoe je zelf thuis met simpele materialen mooie senomotorische spelvormen kunt maken. Klik hier om naar de pagina te gaan.